Năm 2016, mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn trong nước và quốc tế đặc biệt là các sự kiện quốc tế đã làm rung chuyển thị trường tiền tệ của nhiều quốc gia, ngành ngân hàng với sự nỗ lực và quyết tâm của cả hệ thống đã gặt hái được nhiều thành công nổi bật trong điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng tạo niềm tin cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Năm 2017 mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức nhưng với chủ trương điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng chủ động, linh hoạt, quyết liệt và quyết tâm, hệ thống ngân hàng sẽ vững bước phát triển trên những chặng đường mới.
Thành công từ sự nỗ lực của cả hệ thống
Nhìn lại kết quả điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) và hoạt động NH năm 2016 có thể thấy, để đạt được mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý như NHNN đã đặt ra từ đầu năm, cả ngành NH đã phải vượt qua không ít khó khăn, thách thức. Đánh giá về kết quả điều hành kinh tế vĩ mô, tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương mới đây, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho biết, mặc dù GDP không đạt chỉ tiêu đặt ra từ đầu năm nhưng mức tăng 6,21% cũng cho thấy sự nỗ lực, các tổ chức quốc tế cũng cho rằng, mức GDP như vậy trong điều kiện của Việt Nam năm 2016 là hết sức tích cực. Quan trọng hơn nữa chúng ta vẫn duy trì nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo kinh tế tăng trưởng bền vững hơn trong những năm tới đây.
Đối với vấn đề điều hành kiểm soát lạm phát, Thống đốc Lê Minh Hưng cho rằng, năm 2016 lạm phát tổng thể chúng ta duy trì mức dưới 5% và lạm phát cơ bản ở mức 1,87%. Trong năm, chúng tôi duy trì bình quân tỷ lệ lạm phát cơ bản trong từ 1,6% - 1,9%, điều này đã tạo nền tảng ổn định vĩ mô, tạo dư địa cho công tác điều hành giá các mặt hàng thiết yếu trong năm 2016. Tuy nhiên, Thống đốc khiêm tốn cho rằng, sự phối hợp trong điều hành giá và ổn định vĩ mô là điểm rất tích cực của các bộ ngành trong năm 2016.
Theo một chuyên gia kinh tế, thành công trong điều hành của NHNN đến từ sự kiên định trong mục tiêu điều hành, cùng các giải pháp hợp lý, sự linh hoạt trong từng thời điểm đã giúp cho CSTT về cơ bản đã đạt yêu cầu. Trong đó, có hai điểm nổi bật của ngành Ngân hàng là mặt bằng lãi suất được giữ ổn định, tỷ giá được kiểm soát tốt. Mặt bằng lãi suất huy động sau khi tăng 0,2-0,3%/năm trong 3 tháng đầu năm thì từ tháng 4 đã ổn định, đặc biệt giữa tháng 4 và từ cuối tháng 9/2016, một số TCTD đã giảm 0,3-0,5%/năm lãi suất huy động. Mặt bằng lãi suất cho vay của các TCTD vẫn tương đối ổn định, đặc biệt các NHTM nhà nước và một số NHTM cổ phần đã giảm khoảng 0,5-1%/năm lãi suất cho vay đối với sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên. Lãi suất cho vay phổ biến khoảng 6-9%/năm đối với kỳ hạn ngắn và 9-11%/năm đối với trung và dài hạn; khách hàng tốt, lãi suất cho vay ngắn hạn từ 4-5%/năm.
Tỷ giá và thị trường ngoại hối diễn biến tương đối ổn định trong bối cảnh chịu sức ép từ những biến động khó lường trên thị trường quốc tế với các sự kiện Brexit, Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ và Fed tăng lãi suất. Với việc triển khai các giải pháp điều hành kịp thời, tỷ giá VND/USD tăng theo xu hướng biến động chung của thị trường tài chính quốc tế nhưng nhìn chung thị trường ngoại tệ trong nước diễn biến ổn định hơn. Tỷ giá VND/USD trong nước vẫn thấp hơn tỷ giá trần, thanh khoản thị trường vẫn tốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ, kịp thời. Tính đến ngày 27/12, tỷ giá VND/USD tăng khoảng 1,1% so với đầu năm, thanh khoản thị trường tốt, NHNN mua được khối lượng lớn ngoại tệ để tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước.
NHNN cũng đã hướng dòng vốn vào sản xuất kinh doanh, cơ cấu tín dụng phù hợp với chủ trương chống đô la hóa của Chính phủ, tính đến 29/12/2016, tín dụng VND tăng 18,71% so với cuối năm 2015, phù hợp với chủ trương chống đô la hóa của Chính phủ.
Bên cạnh đó,với việc triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, công tác thanh tra, giám sát và tái cơ cấu, xử lý nợ xấu đạt được những kết quả tích cực. Các ngân hàng yếu kém được kiểm soát, tái cơ cấu, giám sát chặt chẽ hoạt động; các tồn tại, yếu kém tiếp tục được chấn chỉnh, xử lý dứt điểm. Nợ xấu được giữ ổn định ở mức dưới 3%, đến 30/11/2016, tỷ lệ nợ xấu ước tính còn khoảng 2,46%. Từ đầu năm 2016 đến hết 30/11/2016, VAMC đã thực hiện mua 839 khoản nợ, với tổng dư nợ gốc là 23.283 tỷ đồng, giá mua nợ là 22.483 tỷ đồng.
Vì sao Thống đốc được Thủ tướng khen?
Ghi nhận kết quả về điều hành CSTT, tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã dành lời khen cho Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong năm 2016 đã điều hành mạnh dạn. Theo đó, Thủ tướng cho hay, Thống đốc Lê Minh Hưng sinh năm 1970, là trưởng ngành trẻ nhất Chính phủ nhưng đã điều hành mạnh dạn, tốt, đặc biệt kết hợp chính sách tiền tệ, tài khóa đúng đắn, chủ động. Trong đó có mấy việc như không để cú sốc nào xảy ra, hay những tin đồn thất thiệt Tổng thống mới của Mỹ sẽ rút tiền đô la về nước, dự trữ ngoại hối cũng tăng cao nhất với 41 tỷ đô la Mỹ.
Thủ tướng cũng đặt ra nhiệm vụ với ngành Ngân hàng là với 5 triệu tỷ tín dụng của nền kinh tế thì có hơn 2 triệu tỷ nợ công, vậy lãi suất phải tính như thế nào. Đó là bài toán hóc búa với nền kinh tế mà ngành phải tính toán.
Với nhiệm vụ điều hành lãi suất năm 2017, Thống đốc Lê Minh Hưng cho rằng, do áp lực mục tiêu tăng trưởng cao nên điều hành lãi suất phải linh hoạt, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và tiền tệ cũng như mục tiêu chính sách của chúng ta để đảm bảo kiểm soát, ổn định được mặt bằng lãi suất cơ bản và cố gắng phấn đấu giảm được mặt bằng lãi suất trung và dài hạn như chỉ đạo của Chính phủ.
NHNN cũng xác định, CSTT phải linh hoạt hơn, nhằm ổn định thị trường tiền tệ, bảo đảm thanh khoản hệ thống, cung ứng vốn có hiệu quả cho nền kinh tế, hỗ trợ ổn định tỷ giá, tạo điều kiện tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước phù hợp với điều kiện thực tế và kiểm soát lạm phát theo mục tiêu. Bên cạnh đó, về tín dụng phải kiểm soát quy mô, phù hợp với chỉ tiêu định hướng, phù hợp với các mục tiêu cân đối vĩ mô, đảm bảo tín dụng an toàn, hiệu quả nhưng cũng tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Đảm bảo tín dụng vào lĩnh vực ưu tiên theo chỉ đạo của Chính phủ.
Ngọc Quyết/ Theo Trí thức trẻ