Đặc thù của hoạt động NH tạo ra một lượng dữ liệu khổng lồ từ những dữ liệu có cấu trúc như lịch sử giao dịch, hồ sơ khách hàng tới những dữ liệu phi cấu trúc như: hoạt động của khách hàng trên website, ứng dụng mobile banking hay trên mạng xã hội. Ứng dụng Big Data (dữ liệu lớn) nếu được khai thác hiệu quả sẽ đem lại những lợi thế cạnh tranh và hiệu quả to lớn trong lĩnh vực tài chính - NH.
Trao đổi với phóng viên, một chuyên gia tài chính cho hay, dữ liệu NH đến từ cả bên trong và bên ngoài. Trong nội bộ, đó là hệ thống xử lý giao dịch, hệ thống quản lý, hệ thống ATM/POS, hệ thống giám sát hạ tầng CNTT… Yếu tố dữ liệu bên ngoài thường được xác định từ các tổ chức thông tin tín dụng, NHNN, cơ quan thuế, Tổng cục thống kê, bảo hiểm; mạng xã hội, log các giao dịch trực tuyến qua mạng; hệ thống lưu trữ dữ liệu ngành, quốc gia…Ông Wittaya Warrunchaichana, quản lý kinh doanh Big Data và Isilon, Dell EMC - Đông Nam Á cho rằng, các tổ chức không đơn thuần chỉ cần chiến lược dữ liệu lớn, cái họ cần hơn hết là một chiến lược kinh doanh kết hợp dữ liệu lớn. Dữ liệu giúp cho việc nuôi dưỡng mối quan hệ khách hàng. Cách bạn xử lý dữ liệu ra sao sẽ quyết định lợi thế cạnh tranh mang lại.
Giá trị của dữ liệu là cơ sở tin cậy để tổ chức, ở đây là hệ thống NHTM ra quyết định, cung cấp câu trả lời nhanh, chính xác cho các câu hỏi kinh doanh; truy cập thông tin nhanh chóng, dễ dàng; hiểu biết sâu sắc về hành vi của khách hàng, bán chéo sản phẩm, dịch vụ NH hiệu quả; tạo ra tri thức mới…
Với hệ thống NH, lợi ích của dữ liệu mang lại không những nâng cao quản trị nội bộ hiệu quả, mà còn giúp tăng lợi thế cạnh tranh, tối đa hoá lợi nhuận, giúp NH phát triển đột phá và bền vững. Để đảm bảo giá trị dữ liệu, NH cần triển khai chương trình quản trị dữ liệu (data governance) dựa trên 4 trụ cột chính về: tổ chức, chính sách, quy trình và công nghệ.
Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng khuyến nghị NH phải đảm báo chính sách an toàn thông tin, bởi bảo mật thông tin trở thành yêu cầu không thể thiếu trong mọi hoạt động nói chung và hoạt động điện tử nói riêng. An toàn thông tin trong thời đại số là quan trọng hơn bao giờ hết. Tam giác bảo mật CIA (tính bí mật - confidentiality, tính toàn vẹn - integrity, tính sẵn sàng - availability) là khái niệm cơ bản, cốt lõi của an toàn thông tin.
Quản trị dữ liệu là một hệ thống quyền quyết định và trách nhiệm cho các quy trình liên quan đến thông tin, được giải thích theo các mô hình đã thoả thuận, mô tả ai có thể thực hiện hành động nào với thông tin nào, khi nào, trong hoàn cảnh nào, sử dụng phương pháp ra sao. Quản lý chất lượng dữ liệu phải dựa trên hồ sơ và xác thực, quản lý và điều chỉnh, làm sạch và tồn tại, tính tới cả yếu tố ưu tiên.
“Vấn đề chất lượng dữ liệu cần xem xét cụ thể, theo đó NH phải tập trung hơn vào đào tạo con người. Tuy nhiên cần lưu ý rằng một số vấn đề về chất lượng dữ liệu không thể được NH ấn định, cần có sự hướng dẫn của NHNN”, một chuyên gia cho hay.
Chia sẻ thêm về phân tích Big Data trong chấm điểm tín dụng, ThS. Nguyễn Hữu Hải, Viện Công nghệ thông tin (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) nhận thấy việc xây dựng mô hình chấm điểm tín dụng cần đáp ứng được các yếu tố về điểm số tín dụng, chuẩn bị dữ liệu, kỹ thuật mô hình chấm điểm tín dụng.
Theo ông Hải, điểm tín dụng được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực tài chính như một cách để kiểm soát rủi ro cho vay. Dữ liệu di động được xem là nguồn thông tin rất đáng tin cậy cho điểm số tài chính, tận dụng thông tin khổng lồ mà hầu hết mọi người trên thế giới đều sử dụng. Do đó các phương pháp phân tích dữ liệu lớn sử dụng dữ liệu điện thoại di động là rất hữu ích, mang lại giá trị và giảm thiểu rủi ro cho DN.
Thời đại của NH số lên ngôi, yêu cầu đặt ra là đầu tư hệ thống đa kênh liên kết các phần mềm dịch vụ và áp dụng các tiến bộ công nghệ về lữu trữ và phân tích dữ liệu lớn để phân tích đầy đủ hành vi và dự đoán trước nhu cầu của khách hàng. Từ đó cung cấp dịch vụ phù hợp cho khách hàng, các dịch vụ này bao gồm toàn bộ các sản phẩm NH truyền thống và những dịch vụ phái sinh mới.
Ông Đỗ Giang Tĩnh, Giám đốc Trung tâm CNTT (Agribank) chia sẻ, việc tập trung hoá dữ liệu căn cước công dân cũng là một giải pháp điển hình để định danh khách hàng dựa trên mã số định danh do khách hàng cung cấp. Điều này sẽ rút ngắn thời gian định danh, giảm bớt lượng giấy tờ trao đổi và lữu giữ của NH. Về lâu dài, một chuyên gia cho rằng NHNN có thể cân nhắc xây dựng khung pháp lý và triển khai áp dụng chữ ký điện tử/chữ ký số. Nhờ đó mà các thông tin đặc trưng của người ký được mã hoá dưới định dạng số, giúp cho việc định danh và xác nhận các giao dịch NH tiến hành nhanh chóng, đảm bảo bảo mật.