Đây là quan điểm mà Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) khẳng định tại Diễn đàn “Toàn cảnh ngân hàng 2018: Hướng tới phát triển bền vững” do NHNN phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức.
Bước đi phù hợp-mức tín nhiệm được cải thiện
Ông Nguyễn Kim Anh, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, trong những năm qua, điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) của NHNN đã đạt được những thành công nhất định trong ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, kiểm soát được lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền và thị trường tiền tệ, tái cơ cấu hệ thống (TCTD) và xử lý nợ xấu đã thiết lập nền tảng vững chắc cho sự phát triển lành mạnh của hệ thống và ổn định kinh tế vĩ mô. Vị thế của Việt Nam được nâng cao trong những năm qua, thể hiện ở việc các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế. Tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế Moody’s vừa nâng mức đánh giá triển vọng của hệ thống ngân hàng Việt Nam từ “ổn định” lên “tích cực”. Bloomberg cũng đánh giá đồng VND là một trong những đồng tiền ổn định nhất khu vực Châu Á.
Lãnh đạo NHNN cho rằng, trong bối cảnh hội nhập toàn cầu ngày càng sâu rộng, dù có những dự báo kinh tế thế giới phục hồi nhưng vẫn còn những rủi ro, thách thức. Ổn định lạm phát theo mục tiêu khoảng 4% trong điều kiện giá hàng hóa thế giới biến động khó lường. Dòng vốn vào tiếp tục gia tăng theo động thái thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) một mặt giúp NHNN tăng dự trữ ngoại hối nhưng mặt khác gây áp lực trong việc trung hòa và điều tiết tiền tệ để tránh kích hoạt rủi ro lạm phát.
Thị trường tài chính toàn cầu biến động khó lường xuất phát từ chính sách tiền tệ (CSTT) thận trọng của các Ngân hàng Trung ương (NHTW) tại các nền kinh tế lớn, xu hướng bảo hộ mậu dịch gia tăng, xung đột thương mại giữa các nền kinh tế phát triển… Điều này, đòi hỏi trong điều hành NHNN phải bám sát diễn biến kiên trì mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.
Quá trình cơ cấu lại các TCTD và xử lý nợ xấu tiếp tục đạt những kết quả tích cực, nợ xấu được kiểm soát và duy trì dưới 3%, hoạt động của các TCTD an toàn, lành mạnh; bước đầu đạt các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra tại Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020” và Nghị quyết 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 về xử lý nợ xấu của các TCTD. Dù vậy, công tác tái cơ cấu và xử lý nợ xấu vẫn còn nhiều khó khăn, trở ngại, thách thức trong việc triển khai đúng mục tiêu, lộ trình và kế hoạch đề ra…
Nhìn nhận về công tác điều hành chính sách tiền tệ của NHNN trong thời gian qua, Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc Hội cho rằng đã có bước đi phù hợp. Một trong những điểm hợp lý là hiện nay chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng chỉ là mục tiêu định hướng, không còn là chỉ tiêu pháp lệnh bắt buộc để NHNN phải bơm tiền ra để đạt được chỉ tiêu tín dụng.
Có cùng quan điểm, ông Phạm Thanh Hà, Vụ Chính sách tiền tệ-NHNN cho biết thêm, NHNN luôn tập trung vào các mục tiêu cuối cùng đó là ổn định giá trị đồng tiền, kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế hợp lý. Các chỉ tiêu tiền tệ, tín dụng là các chỉ tiêu trung gian và nó phù hợp với diễn biến thực tế và không phải là chỉ tiêu pháp lệnh. Với định hướng tăng trưởng tín dụng năm nay khoảng 17%, có điều chỉnh với tình hình thực tế, NHNN đã thực hiện phân bổ các chỉ tiêu tín dụng đó cho các tổ chức tín dụng (TCTD).
Trong quá trình điều hành, các đơn vị liên quan chú trọng kiểm soát tốc độ tăng trưởng cũng như chất lượng tín dụng để đảm bảo cho tín dụng của hệ thống các tổ chức tín dụng hướng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh và tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, NHNN liên tục cảnh báo các ngân hang kiểm soát chặt chẽ tín dụng các lĩnh vực rủi ro.
Bên cạnh đó, ông Phạm Thanh Hà cũng chỉ ra thêm điểm mới của 2 năm trở lại đây 2017, 2018 tín dụng tăng trưởng khá đều ngay từ đầu năm và điều này phản ánh được tính ổn định của nền kinh tế đã tốt hơn rất nhiều so với các năm trước đây, vì tín dụng ngân hàng phản ánh vào diễn biến của nền kinh tế.
Cụ thể, nếu như trước đây, những tháng đầu năm tín dụng tăng trưởng thường thấp do hoạt động của nền kinh tế thường chậm lại đầu năm nhưng hai năm trở lại đây 2017, 2018 thì 4 tháng đầu năm tín dụng tăng trên 5% và tăng hơn mức khá cao so với các năm trước đây thường chỉ khoảng 3-3,5% thời gian đầu năm.
Điều này chứng tỏ tín dụng tăng đều ngay từ đầu năm và cơ cấu tín dụng cũng khá hợp lý, hướng các dòng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh tạo động lực cho phát triển kinh tế.
“Còn với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro thì NHNN liên tục cảnh báo các tổ chức tín dụng luôn luôn phải quan tâm để đảm bảo chất lượng tín dụng”, ông Phạm Thanh Hà cho biết.
Phối hợp tốt hơn xử lý nợ xấu
Về vấn đề xử lý nợ xấu, ông Phạm Huyền Anh – Phó Chánh thanh tra Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng-NHNN thì trong giai đoạn 2011 - 2015, công tác tái cơ cấu và xử lý nợ xấu được triển khai đồng bộ trên toàn ngành ngân hàng đạt được một số kết quả như sự ổn định, an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng được giữ vững và từng bước cải thiện, không để xảy ra đổ vỡ ngoài tầm kiểm soát; năng lực tài chính và quy mô hoạt động của các tổ chức tín dụng từng bước cải thiện; số lượng các tổ chức tín dụng có quy mô nhỏ, hoạt động yếu kém giảm dần; sở hữu chéo, đầu tư chéo được xử lý một bước quan trọng; khung pháp lý về tiền tệ và ngân hàng được tập trung hoàn thiện, hình thành đồng bộ hơn các chuẩn mực, thiết chế an toàn; nợ xấu tiếp tục được kiểm soát hiệu quả và duy trì ở mức dưới 3%…
Ông Phạm Huyền Anh cho biết, tỷ lệ nợ xấu nội bảng toàn hệ thống các tổ chức tín dụng tại thời điểm cuối năm 2017 đã giảm hơn so với mức 2,46% cuối năm 2016. Tuy vậy, công tác tái cơ cấu và xử lý nợ xấu còn nhiều khó khăn, vướng mặc như của tổ chức tín dụng về thu giữ tài sản do khách hàng không hợp tác trong việc bàn giao tài sản; một số cơ quan chức năng (UBND, cơ quan công an…) chưa phối hợp, tham gia hỗ trợ một cách tích cực để giải quyết khó khăn cho tổ chức tín dụng. Bên cạnh đó là những vướng mắc liên quan đến việc tăng vốn cho các Ngân hàng thương mại Nhà nước về cả mặt pháp lý và thực tiễn triển khai. Để nâng cao năng lực tài chính cho các Ngân hàng thương mại Nhà nước, vấn đề cơ bản đặt ra là phải tăng vốn cho các ngân hàng này thông qua một số hình thức như: bán cổ phần cho nhà đầu tư (trong nước, ngoài nước) và sử dụng lợi nhuận giữ lại để tăng vốn. Tuy nhiên, hiện nay các Ngân hàng thương mại Nhà nước chưa được sử dụng lợi nhuận giữ lại để tăng vốn, trong khi đó, tăng vốn theo hình thức bán cổ phần bị hạn chế bởi quy định về tỷ lệ nắm giữ cổ phần tối thiểu của Nhà nước.
Ngoài ra việc một số bộ, ngành chậm hoặc chưa thực hiện xong việc ban hành chương trình/kế hoạch hành động cụ thể triển khai Đề án 1058; bên cạnh đó, mặc dù về cơ bản, quá trình triển khai Nghị quyết số 42/2017/QH14 đã nhận được sự hỗ trợ của cấp ủy, chính quyền địa phương, tuy nhiên tại một số nơi Cơ quan công an, UBND tỉnh, thành phố chưa có hướng dẫn cụ thể (tới UBND, cơ quan công an cấp huyện, xã) nên còn vướng trong công tác phối hợp xử lý.
Ông Phạm Huyền Anh cũng cho rằng trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục triển khai một số giải pháp như hoàn thành việc thẩm định, phê duyệt/chấp thuận chủ trương và theo dõi, giám sát việc thực hiện phương án cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng; kiên quyết xử lý dứt điểm vấn đề sở hữu chéo, vi phạm giới hạn về sở hữu cổ phiếu dẫn tới chi phối ngân hàng của cổ đông.
Góp ý về giải pháp tăng hiệu quả cho hoạt động tái cơ cấu ngân hàng và xử lý nợ xấu, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia ngân hàng cho rằng, việc xử lý tài sản đảm bảo còn vướng ở khâu thuế chuyển nhượng tài sản bảo đảm. Nên Bộ Tài chính cần phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường gỡ vướng, hiện có tình trạng tài sản bảo đảm đã bán xong nhưng người mua không sử dụng được do thuế chưa chuyển về.
“Các cơ quan chức năng cần tăng cường phối hợp, để có sự triển khai đồng bộ nhằm phát triển thị trường mua bán nợ đúng nghĩa, cũng như tạo sự bền vững cho các ngân hang” TS. Cấn Văn Lực nói.
Huy Thắng
Báo Chính phủ