Chiều qua (22/5), Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng đã trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD trước Quốc hội. Theo Thống đốc, mục đích của việc sửa đổi, bổ sung Luật các TCTD là nhằm bổ sung, sửa đổi các quy định cụ thể về thẩm quyền, cách thức cơ cấu lại TCTD yếu kém, các biện pháp hỗ trợ phục hồi các TCTD yếu kém nhằm bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền và giữ vững sự ổn định, an toàn hệ thống…
Cụ thể hóa thẩm quyền, cách thức cơ cấu lại TCTD yếu kém
Thống đốc cho biết, sau 4 năm triển khai thực hiện Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD giai đoạn 2011-2015” ban hành kèm theo Quyết định số 254/QĐ-TTg ngày 01/3/2012 và sau hơn 3 năm triển khai thực hiện Đề án “Xử lý nợ xấu của hệ thống các TCTD”, đến nay, về cơ bản, việc cơ cấu lại hệ thống TCTD đã đạt được một số kết quả nhất định. Các TCTD yếu kém được nhận diện và được cơ cấu lại, không để xảy ra đổ vỡ TCTD ngoài tầm kiểm soát, đảm bảo giữ vững sự ổn định, an toàn của hệ thống các TCTD, tài sản của Nhà nước, nhân dân được bảo đảm an toàn. Tuy nhiên, quá trình triển khai cơ cấu lại hệ thống các TCTD cho thấy, hệ thống các TCTD còn nhiều tồn tại, hạn chế...
“Mục đích của việc sửa đổi, bổ sung Luật các TCTD là nhằm bổ sung, sửa đổi các quy định cụ thể về thẩm quyền, cách thức cơ cấu lại TCTD yếu kém, các biện pháp hỗ trợ phục hồi các TCTD yếu kém. Luật sửa đổi, bổ sung Luật các TCTD được ban hành để tạo cơ sở pháp lý cụ thể hóa chủ trương, chính sách của Đảng theo Nghị quyết Trung ương số 05-NQ/TW, Hội nghị Trung ương 4, khóa XII, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để xử lý căn bản và triệt để nợ xấu và các TCTD yếu kém bằng các hình thức phù hợp với cơ chế thị trường trên nguyên tắc thận trọng, bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền và giữ vững sự ổn định, an toàn hệ thống, hỗ trợ kịp thời từ khâu phát hiện các TCTD yếu kém đến khâu phục hồi, củng cố năng lực để các TCTD yếu kém có khả năng trở thành TCTD lành mạnh. Luật sửa đổi, bổ sung Luật các TCTD này không thay đổi trách nhiệm pháp lý của các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật dẫn đến nợ xấu, tình trạng yếu kém của TCTD. Việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật của các tổ chức, cá nhân này được thực hiện theo quy định pháp luật”, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết.
Về bố cục, Dự thảo Luật sửa đổi gồm 5 Điều, trong đó Điều 1: Sửa đổi, bổ sung một số Điều của Luật các TCTD số 47/2010/QH12; Điều 2 về bãi bỏ điểm a khoản 2 Điều 55 Luật các TCTD; Điều 3 về quy định chuyển tiếp; Điều 4 về điều khoản thi hành; Điều 5 về quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành.
Ngăn ngừa tình trạng sở hữu chéo, tăng vốn ảo
Đi vào các nội dung cơ bản của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD, Thống đốc cho biết, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số thuật ngữ cơ bản tại Luật các TCTD, trong đó bổ sung làm rõ thêm khái niệm về người có liên quan tại Điều 4. Đồng thời làm rõ khái niệm về kiểm soát đặc biệt, theo đó, kiểm soát đặc biệt là việc TCTD được thành lập và hoạt động theo Luật các TCTD được đặt dưới sự kiểm soát trực tiếp của NHNN. Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng giải thích một số thuật ngữ về xử lý TCTD được kiểm soát đặc biệt như phương án cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt, phương án phục hồi, phương án xử lý pháp nhân, phương án chuyển giao bắt buộc, TCTD được chỉ định, TCTD hỗ trợ.
Một trong những nội dung quan trọng khác là dự thảo luật cũng sửa đổi, bổ sung về các trường hợp thu hồi giấy phép, theo đó, bổ sung trường hợp TCTD chuyển đổi hình thức pháp lý nhằm bảo đảm phù hợp với quy định tại khoản 2 Điều 92 Bộ luật Dân sự 2015. Đồng thời sửa đổi, bổ sung một số quy định hiện hành tại Luật các TCTD về nâng cao năng lực quản trị điều hành, xử lý tình trạng sở hữu chéo, ngăn ngừa nợ xấu mới, TCTD yếu kém mới phát sinh. Cụ thể: Sửa đổi, bổ sung điểm đ khoản 1 Điều 29 về những thay đổi phải được NHNN chấp thuận. Theo đó, bổ sung trường hợp mua bán, chuyển nhượng cổ phần có giá trị từ 1% vốn điều lệ của TCTD trở lên phải được NHNN chấp thuận bằng văn bản trước khi thực hiện. Trường hợp này, bên mua, bên nhận chuyển nhượng phải kê khai cụ thể các nguồn vốn sử dụng để mua, nhận chuyển nhượng cổ phần và có văn bản cam kết không sử dụng nguồn vốn do TCTD cấp tín dụng để mua, nhận chuyển nhượng cổ phần. Đồng thời, sửa đổi, bổ sung khoản 6 Điều 126 về các trường hợp không được cấp tín dụng, theo đó nêu rõ ”TCTD không được cấp tín dụng cho khách hàng để góp vốn, mua cổ phần của TCTD”. Các quy định này nhằm minh bạch nguồn vốn góp của cổ đông, ngăn ngừa tình trạng sở hữu chéo, tăng vốn ảo.
Bên cạnh đó, dự án Luật cũng bổ sung các trường hợp không được đảm nhiệm chức vụ, theo đó, người đã bị áp dụng biện pháp không cho đảm nhiệm chức vụ quản trị, điều hành, kiểm soát tại các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng. Quy định này nhằm ngăn ngừa hành vi vi phạm pháp luật, đồng thời nâng cao năng lực quản trị điều hành của TCTD. Sửa đổi, bổ sung khoản 1 và khoản 4 Điều 50 về tiêu chuẩn, điều kiện đối với các chức danh thành viên Hội đồng quản trị/Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) của các TCTD... nhằm thêm yêu cầu về năng lực quản trị điều hành cho nhân sự quản lý, điều hành của TCTD.
Ngoài ra, dự án Luật còn sửa đổi điểm c khoản 2 Điều 56 về chào bán và chuyển nhượng cổ phần, theo đó, chỉnh sửa lại nội dung về trường hợp được phép chuyển nhượng cổ phần là thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Ban kiểm soát, Tổng giám đốc (Giám đốc) chuyển nhượng cổ phần cho các nhà đầu tư khác nhằm thực hiện phương án xử lý pháp nhân dưới hình thức sáp nhập, hợp nhất, chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp, cổ phần được phê duyệt cho phù hợp với chính sách đã điều chỉnh tại dự thảo Luật. Bổ sung khoản 4 vào Điều 75 về nội dung liên quan đến chấp thuận danh sách nhân sự dự kiến của quỹ tín dụng nhân dân, ngân hàng hợp tác xã. Sửa đổi, bổ sung khoản 5 Điều 130 của Luật các TCTD về trường hợp TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài không đạt hoặc có khả năng không đạt tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu, nhưng chưa đến mức bị đặt vào tình trạng kiểm soát đặc biệt. Theo đó, trong trường hợp này TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải báo cáo NHNN giải pháp, kế hoạch khắc phục và NHNN có một số quyền để xử lý trường hợp này (yêu cầu tăng vốn, yêu cầu hạn chế, thu hẹp phạm vi hoạt động…).
Bên cạnh các quy định về ngăn ngừa sở hữu chéo, tăng vốn ảo, dự án Luật cũng sửa đổi, bổ sung Mục 1 Chương VIII Luật các TCTD về kiểm soát đặc biệt theo hướng hoàn thiện các quy định hiện hành nhằm xử lý được các vướng mắc, bất cập trong quá trình NHNN kiểm soát TCTD trên thực tế thời gian vừa qua...